Jan Buruma Pamflet, jaargang VIII, No. III, uitgegeven te Franeker, den 11. Augustus 2019
Ik wil een roman schrijven over de Papoea’s, met de excentrieke archief professor Von Falckensteyn in de hoofdrol. Een poos geleden las ik geboeid in een nieuwsbrief van uitgeverij Wereldbibliotheek de aankondiging van Norman, een roman over de Papoea’s.
Koppensnellers
Het is niet het eerste boek over een volk met de reputatie van koppensnellers in een ondoordringbare jungle in Indonesië. Het woud der belofte (1990) van Konsalik geeft een goed beeld van de Papoea cultuur. Dochter van de jungle, een meisje uit de steentijd (2005) van de Zwitserse Sabine Kuegler gaat een stap verder, het beschrijft haar leven in de jungle van haar vijfde tot haar zeventiende. Pater onder de Paopoea’s, biografie van Sibbele Hylkema, missionaris & antropoloog (2018) van journalist Ida Hylkema geeft een Norman-achtig beeld, over een Nederlander die zich in de jungle langzaam maar zeker de Papoea cultuur eigen maakt, niet altijd op de hoogte is van het laatste nieuws.
Huid
Norman houdt het midden tussen genoemde boeken. Ida Hylkema houdt iets teveel journalistieke afstand als ze het leven en werk van haar oom beschrijft. Bij Norman kruip je in huid van het hoofdpersonage. Het is een geslaagde literaire oplossing.
Woede
Over het nawoord sta ik in dubio. Merel Hubatka laat zich meeslepen door haar woede over het huidige lot van de Papoea’s. Daardoor is het een geweldig en geëngageerd boek. De sterke roman zou aan kracht hebben gewonnen als ze haar kritiek in het verhaal zelf had verwerkt, net zoals haar19e eeuwse voorgangers Multatuli in Max Havelaar en Harriet Beecher Stowe in De negerhut van oom Tom.
Voorouders
Het sterke punt van het nawoord is dat de eerder genoemde literaire oplossing haar westerse variant is op een belangrijk aspect uit de Papoea cultuur. Daar worden de botten van de voorouders bewaard. Het personage Norman is het eigen antwoord van de auteur daarop. Ze slaat daarmee wat mij betreft een prachtige, heel geslaagde cultuurbrug.
Jungle
Ik had graag iets meer couleur locale van de Papoea’s gelezen. De geschiedenis van Papoea als land deed mij enigszins denken aan die van Bulgarije. Het is mooi, complex, boeiend, ingewikkeld. De Papoea’s zijn al lang speelbal van de grote mogendheden. Bulgarije is eeuwenlang onder vreemde heersers geweest, zoals de Turken en de Sovjets. Sinds 2007 is het land lid van de EU, en daarmee is het een volwaardig lid van de Europese familie.
Tot slot – de visie van professor Von Falckensteyn
‘Het valt deze jongedame zeer te prijzen dat ze een verhalende vorm heeft gevonden voor een voorwaar niet licht op te vatten historisch relaas”