Jan Buruma Pamflet, jaargang V, No, VIII, uitgegeven te Franeker, den 23. December 2015
De NAVO heeft Montenegro aangeboden de 29e lidstaat te worden. Daarmee is het Balkanstaatje de volgende pion in de nieuwe Koude Oorlog.
Annexatie
De vorige duurde van 1945 tot 1989. De nieuwe is begonnen met de omstreden Russische annexatie van het (Oekraïnse) schiereiland Krim in 2014. Maar er waren al eerder schermutselingen. In 2008 werd Kosovo onafhankelijk van Servië. Dat werd erkend door het Westen. Rusland was het er echter niet mee eens. Moskou kwam enkele maanden later met een meesterlijke tegenzet.
Grensincident
Poetin lokte een grensincident uit met Georgië, waar toen de pro-Westerse president Sakaasjville aan de macht was. De Kaukasische republiek verloor in de daaropvolgende korte oorlog haar gebiedsdelen Abchazië en Zuid-Ossetië. De staatsrechtelijke status van beide gebieden is onduidelijk. Formeel horen ze nog steeds bij Georgië, maat Tbilisi heeft er niks te zeggen.
Spanningen
Na de annexatie van de Krim liepen de spanningen tussen Rusland en het Westen hoog op. Er zijn NAVO-troepen in de Baltische landen. Over en weer is er veel spierballentaal, maar tot een daadwerkelijk gewapend conflict is het tot op heden niet gekomen. Maar de gespannen situatie uit de 20e eeuw is terug.
Tegenzet
De tegenzet van de NAVO met Montenegro is goed doordacht. Met het kleine Balkanstaatje komt opnieuw een voormalig communistisch land bij het westerse, militaire bondgenootschap. Abchazië en Zuid-Ossetië zijn echter ook kleine, onbelangrijke gebieden. Met de Krim ligt dat anders. Daar ligt Jalta, waar Stalin, Churchill en Roosevelt in 1945 de basis legden voor de eerste Koude Oorlog.
Reputatie
Montenegro heeft de twijfelachtige reputatie een boevennest te zijn, maar dat geldt ook voor Abchazië en Zuid-Ossetië. Rusland heeft weliswaar geprotesteerd tegen het NAVO-lidmaatschap van Montenegro, maar laat het daar voorlopig bij.
Dayton
In de jaren negentig, ten tijde van de Joegoslavische burgeroorlogen, waren Servië en Montenegro samen Klein-Joegoslavië. Toen het Akkoord van Dayton in 1995 officieel vrede bracht in Bosnië, zag de Montenegrijnse sterke man Djukanovic zijn kans schoon en distantieerde zich van de Servische dictator Milosevic. Toen die in 2000 van het toneel verdween, zette Djukanovic zijn pro-Westerse beleid door. In 2006 werden Servië en Montenegro officieel twee onafhankelijke landen.
Toekijken
Bij Abchazië, Zuid-Ossetië en de Krim durfde de NAVO niet in te grijpen. Met Montenegro moet Poetin knarsestandend toekijken. Het is afwachten wie de volgende stap zet in de Koude Oorlog van de 21e eeuw.
Tot slot – de visie van professor Von Falckensteyn:
“Bij dergelijk gruwelijk fors en ruw politiek en militair geweld past de facto slechts 1 klassieke melodie, alhoewel die mij persoonlijk iets te frivool is – de Radetzky Marsch van Strauss, dan wel bij voorkeur door de Wiener Philharmoniker“.