Jan Buruma Pamflet, jaargang V, No. VI, uitgegeven te Franeker, den 19. October 2015
Onlangs werd Alexander Lukashenko voor de vijfde keer herkozen als president van Wit-Rusland. De verkiezingen trokken weinig aandacht. Dat is niet zo gek, Sinds 1994 regeert de alleenheerser er met harde hand.
Snorretje
Hij wordt wel “de laatste dictator van Europa” genoemd. Met zijn snorretje lijkt hij enigszins op Hitler, maar dat deert hem niet. Hij vindt dat hij de belangen van het Wit-Russische volk dient. Dat herkiest hem keer op keer en noemt hem liefkozend “batko” (“vadertje”). De oppositie krijgt evenwel nauwelijks een stem, er is geen onafhankelijke pers en de geheime dienst heet KGB, net als in de tijd van de Sovjet-Unie.
Akkoord
In februari 2015 kon Lukashenko mooie sier maken met het Akkoord van Minsk, de hoofdstad van Wit-Rusland. Dat had tot vrede moeten leiden in (Oost-) Oekraïne, maar dat valt tot op heden tegen. In de schaduw van het Kremlin voert de Wit-Russische dictator al meer dan 20 jaar een snoeihard beleid.
Heersers
Van alle heersers in de voormalige Sovjet-Unie regeren de presidenten van Uzbekistan, Kazakstan en Tadzhikistan het langst – 25, 24 en 23 jaar. Poetin komt in die rangorde met 15 jaar op de vijfde plaats, als je gemakshalve zijn premierschap van 2008-2012 meerekent.
Uitstervend
Toch lijkt dat soort langzittende dictators een uitstervend ras. In de 20e eeuw waren er vele. Franco in Spanje (1939-1975), Pol Pot in Cambodja (1963-1981) en Pinochet in Chili (1973-1990) waren enkele van de meest beruchte. Iets minder bekend waren Somoza in Nicaragua (1967-1979), Stroessner in Paraguay (1954-1989) en Zhivkov in Bulgarije (1954-1989). Die landen zijn al jaren stabiele democratieën en kapitalistische markteconomieën
Kim
De Kim-dynastie in Noord-Korea is een vreemde eend in de dictatoriale bijt. King Il Sung (1948-1994), zijn zoon Kim Jung Il (1994-2011) en diens zoon Kim Jung Un (2011-heden) hebben hun eigen opvolging geregeld. Het past binnen de Koreaanse cultuur, waarin familietradities belangrijk zijn, in tegenstelling tot het individualistische Westen.
Buffer
Als een buffer tussen Polen en Rusland houdt Lukashenko zich wijselijk gedeisd. Bovendien vallen de 10 miljoen Wit-Russen nauwelijks op bij de ruim 250 miljoen Russen. Bij elke verkiezing bekritiseren westerse instanties de gang van zaken in Minsk, maar Lukashenko trekt er zich weinig van aan. Wit-Rusland is voor Berlijn, Brussel en Washington te klein om zich er druk over te maken. Met Oekraïne en Syrië hebben Merkel, Juncker en Obama immers al meer dan genoeg te stellen.
Tot slot – de visie van professor Von Falckensteyn:
“Voorwaar lijkt dit parvenu op Caesar. De wereld mag van geluk spreken zijn rijk aanzienlijk minder omvangrijk is dan dat van de Romeinse keizer”.